Olympus OM-D E-M1 Mark III

Olympus heeft met de E-M1 Mark III een nieuw topmodel Micro Four Thirds systeemcamera op de markt gebracht. Dit nieuwe topmodel van Olympus heeft een 21,8-megapixel beeldsensor, TruePic IX Image Processor, 121 scherpstelpunten, 5-assige beeldstabilisatie, repeterende opnamesnelheid van 10 tot 80 beelden per seconde, 4K videofunctie, 80-megapixel High Res Shot Mode, twee SD-kaartsleuven en een hoge capaciteit batterij. Dit alles is verpakt in een body dat bestand is tegen spatwater, stof en vrieskou. Wij voelden de OM-D E-M1 Mark III uitgebreid aan de tand.

De Olympus OM-D E-M1 Mark III neemt dankzij zijn licht en compacte body en het uitgebreide assortiment van hoogwaardige M.Zuiko-lenzen een aparte plaats in het huidige aanbod van systeemcamera’s in. Met tot wel de helft van het formaat en gewicht van andere verwisselbare lenssystemen is het grootste voordeel van Olympus de uitstekende mobiliteit. Hoewel de camera geschikt is voor alle vormen van fotografie, zijn de mogelijkheden ervan vooral nuttig voor onderweg. Op het gebied van natuur en wilde dieren, landschap, portretfotografie en film maken biedt het Mico Four Thirds-systeem dan ook enorme voordelen. De kracht en snelheid van deze camera zijn vooral te danken aan de nieuwe TruePic IX-processor, de 21,8-megapixel Live MOS-beeldsensor en de ingebouwde 5-assige beeldstabilisator, de (nieuwe) joystick voor het verplaatsen van het scherpstelpunt en het M.Zuiko PRO-lenssysteem. Een ander pluspunt is de degelijke, voorgevormde grip waarmee het zelfs mogelijk is om zonder statief opnamen te maken met een 300mm (kleinbeeldequivalent: 600mm) supertelelens. De E-M1 Mark III is verder voorzien van twee SD-kaartsleuven waarvan er één compatibel is met UHS-II, een directe HDMI-uitgang en een hoge capaciteit BLH-1 batterij. De beschikbare batterijlading kan als percentage worden weergegeven op het LCD-scherm. Voor extra gegevens, zoals de algehele batterijconditie, is een apart menu beschikbar. Voor high-speed gegevensoverdracht is de OM-D E-M1 Mark III voorzien van een USB 3.0 Type-C-aansluiting.

Zoeker

De E-M1 Mark III beschikt net als zijn voorganger over een elektronische zoeker met een vergroting van 1,48x (dat is ongeveer 1,3x zo groot als bij een gewone reflexcamera) en een resolutie van 2.360.000 pixels. De ingebouwde dioptriecorrectie is -4 tot +2. De elektronische zoeker is gepositioneerd iets links van het midden bovenop de body, waardoor de camera oogt als een traditionele reflex. Een elektronische zoeker biedt ten opzichte van een optische zoeker een zeer belangrijk voordeel: men kan filters en effecten vooraf al in de zoeker bekijken voordat men daadwerkelijk de foto maakt. Ook kan men voor men op de ontspanner drukt experimenteren met de instellingen voor beeldverhouding, vergroting, kleur, lichte en donkere delen. De E-M1 Mark III beschikt tevens over een 7,6 cm (3 inch) draai- en kantelbaar LCD-kleurenscherm. Het scherm heeft 1.037.000 pixels en een speciale anti-reflectielaag waardoor het ook in zonlicht goed leesbaar blijft. Eventueel kan men de helderheid (-7 tot +7) en kleurtemperatuur (+ en -7) handmatig aanpassen. Het scherm kan naar de zijkant worden uitgeklapt en vervolgens in diverse richtingen worden gedraaid. Een gemaakt beeld kan op het LCD-kleurenscherm worden vergroot met de factor 2, 3, 5, 7, 10 en 14, zodat je bijvoorbeeld bij macrofotografie achteraf de scherpstelling kunt controleren. Het scherm is aanraakgevoelig, wat betekent dat je met je vinger het gewenste scherpstelpunt kunt aanwijzen en met één tikje op het scherm kunt afdrukken. Vooral bij macro-opnamen en opnamen van statief werkt dit erg prettig. Deze functie is overigens via het groene aanraakknopje op het scherm ook uit te zetten, want anders loop je het risico per abuis opnamen te maken.

Vijfassig beeldstabilisatiesysteem

De E-M1 Mark III beschikt over een vijfassige beeldstabilisatiesysteem dat vervormingen tegen gaat bij foto- en filmopnamen. De fotograaf kan het effect van deze stabilisatie meteen tijdens de opname bekijken via de elektronische zoeker. Camerabewegingen worden veroorzaakt door vijf verschillende soorten bewegingen en het ingebouwde beeldstabilisatiesysteem corrigeert dan ook horizontale verschuivingen, verticale verschuivingen en draaiende bewegingen. Zeker bij opnamen met grotere vergrotingsfactoren, zoals bij macrofotografie, is een goede beeldstabilisatie heel belangrijk. De E-M1 Mark III is ook geschikt om onderweg, bijvoorbeeld tijdens het lopen, opnamen te maken. De ‘Multi-motion’-stabilisator heeft een zeer breed frequentiebereik en zorgt daardoor voor een prima compensatie. Olympus claimt een compensatie tot maximaal 5 EV, maar wij denken dat 3 EV realistischer is en ook dat is zeker niet slecht. Integendeel, het kan het verschil zijn tussen een gelukte of mislukte opname. Een in de camera ingebouwde beeldstabilisator heeft verder als groot voordeel dat deze met alle objectieven werkt. Heeft dat objectief ook een ingebouwd stabilisatiesysteem, zoals het 12-100mm F4 IS Pro zoomobjectief, dan werken beide stabilisatiesystemen samen en is de compensatie volgens Olympus zelfs maximaal 7,5EV! Dit maakt het mogelijk om scherpe beelden uit de hand te schieten met zeer langzame sluitertijden!

HDR-functie

Net als zijn voorgangers bezit de E-M1 Mark III een ingebouwde HDR-functie. HDR staat voor High Dynamic Range ofwel een hoger dynamisch bereik. Dit wordt bereikt door meerdere beelden gemaakt met een belichtingstrapje te combineren in één beeld. De HDR-functie vindt men in het Opnamemenu 2. Er verschijnt dan op het LCD-scherm of in de zoeker een menu met de opties HDR1, HDR2, 3F 2.0EV, 5F 2.0EV, 7F 2.0EV, 3F 3.0EV en 5F 3.0EV. In de standen HDR1 en HDR2 worden snel achter elkaar 4 opnamen gemaakt met verschillende belichtingen en vervolgens automatisch in de camera samengevoegd tot een HDR-beeld. In de stand HDR2 krijgt men een wat steviger beeld dan met HDR1. De overige standen zijn bedoeld om automatisch een reeks van 3, 5 of 7 beelden met verschillende belichtingen te maken om deze later in een specifiek HDR-programma samen te voegen tot een HDR-beeld. Er zijn diverse softwareprogramma’s en plug-ins te koop waarmee men HDR-beelden kan maken, zoals het veelgeprezen Photomatix Pro of Nik Software HDR Efex Pro. Uiteraard heeft men op de computer meer controle over het eindresultaat, maar de ingebouwde HDR-functie is toch handig om vlot een HDR-beeld te produceren. Aardig daarbij is dat men vooraf al op het LCD-scherm of in de zoeker kan zien wat het mogelijke resultaat van de HDR-functie zal zijn. Overigens geldt ook nu dat men een statief moet gebruiken om onscherpte te voorkomen.

Focus stacking

De functie Focus Stacking biedt interessante mogelijkheden op het gebied van interieur-, product- en macrofotografie. Met deze functie kan men een opname maken die over de gehele beelddiepte in focus is. De werking is simpel: met één druk op de ontspanknop worden in totaal 3 tot maximaal 15 opnamen achter elkaar gemaakt met in de diepte verlopende scherpstelpunten en vervolgens worden deze beelden in de camera samengevoegd tot één beeld met een scherptediepte die de minimale diafragmastand overtreft. En dat zonder last te hebben van diffractie. Deze functie is overigens alleen compatibel met een beperkt aantal objectieven, zoals het M.Zuiko Digital ED 60 mm/F2.8 Macro, M.Zuiko Digital ED 30mm F3.5 Macro, M.Zuiko Digital ED 7-14mm F2.8 PRO, M.Zuiko Digital ED 12-40mm/F2.8 PRO, M.Zuiko Digital ED 12-45mm/F4 PRO en het M.Zuiko Digital ED 40-150 mm/F2.8 PRO objectief. Ongeveer 7% van de boven-, onder-, linker- en rechterkant van het beeld gaat tijdens dit proces verloren. Houd hiermee bij het maken van de compositie vooraf rekening! De functie zit overigens diep verstopt in Opnamemenu 2. Blader naar de optie Bracketing en zet deze functie Aan. Selecteer in het submenu de optie Focus BKT en zet ook deze Aan. Selecteer in het volgende submenu de optie Focusstapeling en kies wederom Aan. Is deze optie grijs, dan is het objectief niet geschikt voor deze functie. Heeft men een geschikt objectief, dan kan men vervolgens het gewenste aantal opnamen en het focusbereik instellen.

Art Filters

Olympus heeft een aantal jaren geleden als eerste fabrikant zijn camera’s voorzien van zogeheten Art Filters. Met deze kunstzinnige filters kunnen allerhande effecten op de beelden worden toegepast. De E-M1 Mark III bezit 17 van dit soort filters. Het aardige van deze Art Filters is dat je het effect vooraf in de zoeker kunt zien. Wie op locatie geen keuze kan maken uit het aanbod filters, kan eventueel gebruik maken van de bracketing-optie (Art BKT) waarbij een gemaakt beeld automatisch van alle in de camera aanwezige Art Filters wordt voorzien. Je krijgt dan uiteindelijke minimaal 17 verschillende beelden, te weten het originele beeld en beelden waarop de volgende 17 filters zijn toegepast: Pop-art, Soft-focus, Bleke/lichte kleur, Lichte toon, Korrelige film, Gaatjescamera, Diorama, Cross-process, Zacht sepia, Dramatische toon, Key Line, Aquarel, Vintage, Gedeeltelijke kleur, Bleach Bypass, Direct-klaar-film en Kleurenmaker. Van een aantal filters zijn meerdere versies beschikbaar. Als men die allemaal heeft aangevinkt in het menu, dan krijgt men maar liefst 32 beelden, Het verwerken daarvan kost even wat tijd, maar je hebt dan ook wat. Schiet men in RAW, dan is het zelfs mogelijk om achteraf de bracketing-optie (Art BKT) op een gemaakt beeld toe te passen. Dit doet men via de optie RAW-data bewerken. De meeste Art Filters kunnen ook worden gebruikt tijdens het filmen.

High Res Shot-functie

Een interessante functie is de verbeterde High Res Shot-functie. Hiermee kan men met deze 20-megapixelcamera uit de hand een 50-megapixel beeld of vanaf statief een 80-megapixel beeld vastleggen. De E-M1 Mark III doet dat door automatisch acht achtereenvolgende opnamen te maken waarbij de beeldsensor steeds een klein stukje wordt verplaatst en de op deze manier gemaakte beelden vervolgens in de camera te combineren tot één 50-of 80-megapixel beeld. In de praktijk werkte de functie prima, maar als men uit de hand fotografeert loopt men altijd het risico dat er toch enige bewegingsonscherpte in het beeld aanwezig is. De camera geeft een waarschuwing als de camera teveel beweegt, maar ook als men de camera stevig vast heeft en afdrukt dan kan er bewegingsonscherpte in het beeld zelf zitten door bijvoorbeeld wuivend bomen, een bewegende vogel enzovoort. Gebruikt men een statief of plaatst men de camera op een stevige ondergrond, dan zijn de resultaten over het algemeen beter. Deze functie leent zich echter vooral voor bijvoorbeeld stillevens en interieurs. Tot slot beschikt de E-M1 Mark III over verschillende beeldratio’s. Deze kunnen zowel vooraf worden ingesteld of achteraf in de camera op al gemaakte JPEG-beelden worden toegepast. Hierbij kan er worden gekozen uit vijf verschillende beeldverhoudingen, te weten 4:3 (standaard), 16:9 (bioscoopformaat), 3:2 (35-mm equivalent), 1:1 (mediumformaat) en 3:4 (portret). Het gekozen beeldformaat wordt tijdens het fotograferen in de zoeker en op het LCD-kleurenscherm getoond. Hieronder het resultaat van een 50M High Res Shot waarin de bloem niet beweegt, maar het insect wel wat in bewegingsonscherpte resulteert.

Video-functie

De E-M1 Mark III beschikt over de mogelijkheid om videoclips in C4K- (4096×2160 pixels), 4K- (3840×2160), Full-HD- (1920×1080 pixels), HD-(1280×720 pixels) en VGA-kwaliteit (640×480 pixels) te maken. De ingebouwde videofunctie ondersteunt daarbij het gebruik van de meeste in de camera aanwezige creatieve filters. Tijdens het filmen kan men de scherptediepte, beeldhoek en autofocus aanpassen. De videofilmpjes worden opgenomen en afgespeeld in het AVI Motion JPEG-formaat (H.264) met een beeldverhouding van 4:3 of 16:9 (breedbeeld). Dankzij de ingebouwde beeldstabilisator bent u bijna altijd verzekerd van een scherp resultaat. Handig is de mogelijkheid om de camera direct na het filmen tevens automatisch een foto te laten maken. De geluidsfunctie maakt gebruik van de nieuwste audiotechnologieën van Olympus, zoals een PCM-opnamefunctie. Via een aparte MIC-poort kan men een externe stereo-microfoon op de camera aansluiten. Het bekijken van de gemaakte videobeelden is geen enkel probleem, want de E-M1 Mark III beschikt over een AV-OUT en een HDMI-aansluiting. Vergeet daarbij niet de opties HDMI en Video Uit goed in te stellen, anders krijgt men niet de optimale beeldkwaliteit te zien.

Live-ND filter

Nieuw voor de OM-D E-M1 is het in de camera ingebouwde Live-ND filter. Dit filter werd door Olympus eerder al toegepast in de OM-D E-M1X. ND staat voor Neutral Density en met dit filter kan men ook overdag in daglicht toch langzame sluitertijdeffecten realiseren zonder gebruik te hoeven maken van een fysiek ND-filter. Men kan het effectniveau variëren van ND2 (één stop) tot en met ND32 (5 stops) en de langzame sluiter-effecten in de zoeker controleren voordat je een opname maakt. Deze functie elimineert de noodzaak om optische ND-filters voor verschillende scènes en lenzen te wisselen en is vooral nuttig voor groothoeklenzen waar dergelijke optische filters niet op kunnen worden bevestigd. De werking van dit filter is simpel: men zet de programmakeuzeknop op sluitertijdvoorkeuze (S) of handmatig (M) en zet de functie Opname maken in Live ND in Opnamemenu 2 op Aan. In het vervolgkeuzemenu kan men het gewenste ND-nummer – ND2, ND4, ND8, ND16 of ND32 – selecteren. Vervolgens kan men de opname maken. Men kan de sluitertijd aanpassen met behulp van het achterste draaiwiel, waarbij de langst beschikbare sluitertijd afhankelijk is van het geselecteerde ND-filter, te weten ND2: 1/30s, ND4: 1/15s, ND8: 1/8s, ND16: 1/4s en ND32: 1/2s. Houd er ook rekening mee dat tijdens het fotograferen met dit filter de ISO-bovengrens 800 is. Hieronder een voorbeeld van een foto ((c) Petr_Bambousek) gemaakt met het Live-ND filter. Ook videografen kunnen dit filter tijdens het filmen toepassen en zo verrassende filmbeelden realiseren.

Menu’s

Via een druk op de knop Menu komt u in de menustructuur van de E-M1 Mark III. Het menu omvat zever verschillende submenu’s. De eerste twee betreffen de camera-instellingen, het derde Videomenu de videoinstellingen en het vierde Weergavemenu de instellingen voor het bekijken van de beelden. Het vijfde Aangepast menu herbergt een groot aantal instellingen waarmee men de werking van de camera kan aanpassen. Het zesde Setup-menu omvat instellingen als datum, tijd, taal, video-uitgang, pixelmapping, firmware enzovoort. In de laatste menu-optie Mijn menu kan men veelgebruikte functie bewaren om ze snel terug te kunnen vinden. De E-M1 Mark III is mede dankzij diverse programmeerbare knoppen helemaal naar de eigen voorkeuren in te richten waardoor de meeste elementaire functies vrij vlot toegankelijk zijn. De meest effectieve manier om snel toegang te krijgen tot de belangrijkste instellingen is echter via de knop OK. In een raster op het scherm worden de meest belangrijke functies getoond. Blader naar de wijzigen functie met de knoppen van de multi-selector, klik op OK, wijzig via de draaiwielen de instellingen en druk op de knop OK om de geselecteerde instelling wijzigen. Door licht op de ontspanknop te drukken wordt de wijziging ook vastgelegd. Op deze manier kan men vrij vlot en intuïtief instellingen met betrekking tot zaken als flitser, lichtmeetmethode, scherpstelmethode, ISO-waarde, gezichtsprioriteit, beeldstabilisatie, kleurweergave, witbalans, drivemodus, beeldratio, beeldgrootte enzovoort aanpassen.

Praktijk

Het eerste dat opvalt bij het ter hand nemen van de E-M1 Mark III is de perfecte handligging. De in retro-stijl uitgevoerde E-M1 Mark III oogt ook bijzonder aantrekkelijk. De body van magnesium is zeer robuust en biedt een goede bescherming tegen stof, spatwater en zelfs kou (tot -10 °C), zodat je de camera onder alle omstandigheden onbezorgd kunt gebruiken. De body weegt circa 580 gram inclusief batterij en geheugenkaart. Body en de door ons gebruikte 12-45mm F4 Pro kitlens wegen samen circa 870 gram. Dat is voor een stof- en spatwaterdichte camera met verwisselbare objectieven betrekkelijk licht. Mede dankzij een opstaande verdikking aan de achterzijde waartegen de duim kan worden geplaatst en de royale handgreep aan de voorzijde ligt de camera zeer goed in de hand. De kwaliteit van de elektronische zoeker is dankzij de hoge resolutie uitstekend en dat geldt ook voor het draai- en kantelbare 3 inch aanraakgevoelige LCD-scherm. Op dit scherm kan tijdens het fotograferen ook een live histogram zichtbaar worden gemaakt, wat zeker nuttig is om onder moeilijke lichtomstandigheden tot een goede belichting te komen. Ook het ingebouwde raster en waterpas zijn nuttig. De camera beschikt verder over twee draaiwielen, een multi-selector en diverse knoppen waar men zelf functies aan kan toekennen. Vooral dankzij deze laatste optie kan men bepaalde of veelgebruikte functies altijd binnen handbereik hebben door ze aan een van deze toetsen toe te kennen. Handig is ook de sensor naast de elektronische zoeker. Zodra men de camera voor het oog houdt, gaat de elektronische zoeker automatisch aan. Prima!

Beeldkwaliteit

De Olympus E-M1 Mark III bezit een 21,8-megapixel beeldsensor, waarvan er effectief 20,4 miljoen pixels worden gebruikt. Dat resulteert in beelden met een maximale resolutie van 5184×3888 (L) pixels. Lagere resoluties zijn eveneens beschikbaar, zoals 3200×2400 (M) en 1280×960 (S) pixels. Voor wat betreft compressie kan er gekozen worden uit de instellingen Normaal, Fijn en Superfijn. Wij hebben onze JPEG-testopnamen gemaakt in de hoogste JPEG-resolutie met compressiestand Superfijn. De beelden worden opgeslagen in JPEG-, RAW- en JPEG+RAW-formaat op een Secure Digital-geheugenkaart. Voor wat betreft kleurruimte ondersteunt de E-M1 Mark III de kleurruimten sRGB en Adobe RGB. Verder kan er gekozen worden uit de kleurweergaven i-Enhance, Vivid, Natural, Muted (Laag contrast), Portrait en Monotoon. Via de optie Aangepast kan men zelf een kleurmodus samenstellen. Elke kleurweergave is voor wat betreft, scherpte, contrast verzadiging (+/-2) en gradatie aan de eigen smaak aan te passen. De camera ondersteunt standaard ISO-waarden van 200 tot en met 25600 ISO. De standen L64 en L100 staan voor 64 en 100 ISO, maar zijn geen echte 64 en 100 ISO! In de stand Auto selecteert de camera zelf de meest optimale ISO-waarde. Handig onder moeilijke lichtomstandigheden, maar let wel op want de camera heeft dan de neiging om een royale waarde te selecteren. Voor wat betreft beeldruis presteert de E-M1 Mark III prima. Beelden tot en met 3200 ISO zijn zonder meer prima bruikbaar en ook de 6400 ISO-beelden zijn dat na enige bewerking ook. Zelfs beelden gemaakt met 12800 ISO ogen – afhankelijk van het onderwerp – vaak na bewerking nog alleszins acceptabel. Door het ontbreken van een low-pass filter voor de beeldsensor is bijvoorbeeld de kans op moiré groter, maar dat viel in de praktijk mee. Dat is ongetwijfeld mede te danken aan het feit dat de camera over ingebouwde correctiesoftware beschikt. Deze software controleert ook op chromatisch aberratie en verwijdert deze. De automatische witbalansfunctie deed zijn werk goed. Onze moeilijke testopstelling werd probleemloos vastgelegd. Kort en bondig: de E-M1 mark III levert zeer fraaie 20-megapixel JPEG-beelden. Bekijk onze testbeelden en oordeel zelf.

Conclusie

De Olympus OM-D E-M1 Mark III is een handzame, hoogwaardige en uiterst degelijk gebouwde systeemcamera boordevol technologische hoogstandjes, zoals vijfassige beeldstabilisatie, HDR-functies, WiFi-ondersteuning, fasedetectie-autofocussysteem, 4K-video, focus bracketing, Live-ND filters, 50/80M High Res Shot-functie enzovoort. De minpunten zijn beperkt: we zijn niet gecharmeerd van het draai- en kantelbare LCD-scherm (het uitklapbare scherm van de eerste generatie E-M1 bevalt ons beter), het menusysteem is nog altijd complex én de prijs is wel erg stevig! Een losse body kost € 1.799,- en de kitversies met het M.Zuiko Digital ED 12-40 mm F2.8 zoomobjectief of het M.Zuiko Digital ED 12-100 F4.0 IS PRO zoomobjectief gaan voor respectievelijk € 2.499,- en € 2.899,- over de toonbank. Dat is fiks, want voor dergelijke bedragen kan men ook een full-frame systeemcamera aanschaffen. Wie echter op zoek is naar een lichtgewicht systeemcamera kan niet om de Olympus OM-D E-M1 Mark III heen. Op basis van de degelijke constructie, de goede hanteerbaarheid en de uitgebreide functionaliteit kennen wij Olympus OM-D E-M1 Mark III – ondanks de hoge prijs – een Pixelmania Award toe. Warm aanbevolen!

Kijk voor meer informatie op www.olympus.nl.