Olympus OM-D E-M1 Mark II

Olympus heeft met de E-M1 Mark II een nieuw topmodel Micro Four Thirds systeemcamera op de markt gebracht. Dit nieuwe topmodel van Olympus heeft een 21,8-megapixel beeldsensor, TruePic VIII Image Processor, 121 scherpstelpunten, 5-assige beeldstabilisatie, repeterende opnamesnelheid van 18 tot 60 beelden per seconde, 4K videofunctie, 50-megapixel High Res Shot Mode, twee SD-kaartsleuven en een hoge capaciteit batterij. Dit alles is verpakt in een body dat bestand is tegen spatwater, stof en vrieskou. Wij voelden de OM-D E-M1 Mark II uitgebreid aan de tand.

Verreweg de belangrijkste verbetering aan de E-M1 Mark II ten opzichte van de E-M1 is een compleet nieuw ontwikkeld autofocussysteem. De repeterende-opnamefunctie dankt zijn goede prestaties onder andere aan het 121 scherpstelpunten tellende ‘all cross-type’ on-chip fasedetectie-autofocussysteem, nieuwe AF-regelaars en een nog snellere sluiterrespons. In de geruisloze modus, bij gebruik van continue AF- en AE-tracking, maakt de E-M1 Mark II RAW-opnamen met een snelheid van maar liefst 18 beelden per seconde. Wanneer de AF en AE worden vergrendeld, loopt de snelheid op tot maar liefst 60 beelden per seconde! De innovatieve Pro Capture-modus van de E-M1 Mark II maakt optimaal gebruik van het feit dat er nauwelijks sprake is van ontspanvertraging, en maakt al 14 achtereenvolgende opnamen voordat de ontspanner volledig is ingedrukt. Dit zorgt ervoor dat de E-M1 Mark II bijna altijd het perfecte moment kan vastleggen. Ideaal voor het vastleggen van sportieve evenementen, spelende kinderen en dieren.

TruePic VIII-processor

De kracht en snelheid van deze camera zijn vooral te danken aan de nieuwe TruePic VIII-processor, de 21,8-megapixel Live MOS-beeldsensor en de ingebouwde 5-assige beeldstabilisator die speciaal is aangepast voor de E-M1 Mark II en het M.Zuiko PRO-lenssysteem. Het ISO-bereik is verbeterd met één F-stop en het dynamisch bereik van de nieuwe sensor is ook verbeterd ten opzichte van voorgaande modellen. Een ander groot pluspunt is de degelijke, voorgevormde grip waarmee het zelfs mogelijk is om zonder statief opnamen te maken met een 300mm (kleinbeeldequivalent: 600mm) supertelelens. De E-M1 Mark II is verder voorzien van twee SD-kaartsleuven waarvan er één compatibel is met UHS-II, een directe 4:2:2 HDMI-uitgang en een verbeterde batterij. De nieuwe BLH-1 batterij gaat bijna 40% langer mee, de oplaadtijd van circa 2 uur is ongeveer de helft van die van het vorige model, en de batterijlading kan als percentage worden weergegeven op het LCD-scherm. Voor extra gegevens, zoals de algehele batterijconditie, is een apart menu beschikbar. Voor high-speed gegevensoverdracht is de OM-D E-M1 Mark II voorzien van een USB 3.0 Type-C-aansluiting.

Zoeker

De E-M1 Mark II beschikt net als zijn voorganger over een elektronische zoeker met een vergroting van 1,48x (dat is ongeveer 1,3x zo groot als bij een gewone reflexcamera) en een resolutie van 2.360.000 pixels. De ingebouwde dioptriecorrectie is -4 tot +2. De elektronische zoeker is gepositioneerd iets links van het midden bovenop de body, waardoor de camera oogt als een traditionele reflex. Een elektronische zoeker biedt ten opzichte van een optische zoeker een zeer belangrijk voordeel: men kan filters en effecten vooraf al in de zoeker bekijken voordat men daadwerkelijk de foto maakt. Ook kan men voor men op de ontspanner drukt experimenteren met de instellingen voor beeldverhouding, vergroting, kleur, lichte en donkere delen. De E-M1 Mark II beschikt ook over de functie Color Creator. Deze werkt niet met grafieken en getallen, maar laat je op een intuïtieve manier met de kleuren spelen door aan de knoppen bovenop de camera te draaien. Men kan de effecten van deze aanpassingen in real-time bekijken via de elektronische zoeker of het Lcd-scherm.

LCD-kleurenscherm

De E-M1 Mark II beschikt over een 7,6 cm (3 inch) kantelbaar LCD-kleurenscherm. Het scherm heeft 1.037.000 pixels en een speciale anti-reflectielaag waardoor het ook in zonlicht goed leesbaar blijft. Eventueel kan men de helderheid (-7 tot +7) en kleurtemperatuur (+ en -7) handmatig aanpassen. Het scherm kan naar de zijkant worden uitgeklapt en vervolgens in diverse richtingen – in een maximale hoek circa 270 graden – worden gedraaid. Wij vinden het oorspronkelijk uitklapscherm van de E-M1 plezieriger dan dit naar de zijkant klappende scherm. Een gemaakt beeld kan op het LCD-kleurenscherm worden vergroot met de factor 2, 3, 5, 7, 10 en 14, zodat u bijvoorbeeld bij macrofotografie achteraf de scherpstelling kunt controleren. Ook daarbij kan het kantelbare scherm goed van pas komen. Daarnaast kunt u direct in real-time op het LCD-kleurenscherm zien wat het effect van bijvoorbeeld een witbalans- of belichtingscompensatie is. Het scherm is tevens aanraakgevoelig. Dat betekent dat je met je vinger het gewenste scherpstelpunt kunt aanwijzen en met één tikje op het scherm kunt afdrukken. Vooral bij macro-opnamen en opnamen van statief werkt dit erg prettig. Deze functie is overigens via het groene aanraakknopje op het scherm ook uit te zetten, want anders loop je het risico per abuis opnamen te maken. Dankzij de WiFi-functionaliteit en de gratis te downloaden app Olympus Image Share kan men de camera ook via smartphone of tablet bedienen. En dankzij de functie Olympus Capture is tethered-shooting nu ook mogelijk. Gemaakte foto’s worden dan via de nieuwe USB 3.0 Type C-poort automatisch overgezet naar de aangesloten PC of Mac.

Vijfassig beeldstabilisatiesysteem

De E-M1 Mark II beschikt over een vijfassige beeldstabilisatiesysteem dat vervormingen tegen gaat bij foto- en filmopnamen. De fotograaf kan het effect van deze stabilisatie meteen tijdens de opname bekijken via de elektronische zoeker. Camerabewegingen worden veroorzaakt door vijf verschillende soorten bewegingen en het ingebouwde beeldstabilisatiesysteem corrigeert dan ook horizontale verschuivingen, verticale verschuivingen en draaiende bewegingen. Zeker bij opnamen met grotere vergrotingsfactoren, zoals bij macrofotografie, is een goede beeldstabilisatie heel belangrijk. De E-M1 Mark II is ook geschikt om onderweg, bijvoorbeeld tijdens het lopen, opnamen te maken. De ‘Multi-motion’-stabilisator heeft een zeer breed frequentiebereik en zorgt daardoor voor een prima compensatie. Olympus claimt een compensatie tot maximaal 5 EV, maar wij denken dat 3 EV realistischer is en ook dat is zeker niet slecht. Integendeel, het kan het verschil zijn tussen een gelukte of mislukte opname. Een in de camera ingebouwde beeldstabilisator heeft verder als groot voordeel dat deze met alle objectieven werkt. Heeft dat objectief ook een ingebouwd stabilisatiesysteem, zoals het 12-100mm F4 IS Pro zoomobjectief, dan werken beide stabilisatiesystemen samen en is de compensatie zelfs maximaal 6,5EV! Dit maakt het mogelijk om scherpe beelden uit de hand te schieten met zeer langzame sluitertijden!

Losse flitser

De E-M1 Mark II beschikt niet over een ingebouwde pop-up flitser, maar wordt geleverd inclusief een uiterst compact los flitsertje, de Olympus FL-LM3. Deze flitser wordt in de flitsschoen geschoven en maakt via de accessoirespoort eronder contact met de camera. Dit afneembare flitsertje heeft een richtgetal van 12,7 (bij 200 ISO) en is bijvoorbeeld prima geschikt voor het inflitsen van portretten in fel zonlicht. Via de flitsschoen kan eventueel ook een andere een externe flitser worden gebruikt, zoals de Olympus FL-14. Deze heeft een richtgetal van 14 (bij 100 ISO), weegt slechts 84 gram en werkt op twee AAA-batterijen. De controle van de flitser vindt plaats via het OLED-kleurenscherm en men heeft de keuze uit Auto, Rode ogen, Invulflits, Flits uit, Rode ogen slow, Slow, Slow2 en Full. Overigens zijn ook de al bestaande Olympus-flitsers FL-900R, FL-600R, FL-300R, FL-50R, FL-36R, FL-50, FL-36, FL-20, FL-14 en FL-300R compatibel met E-M1 Mark II. Vermeldenswaard is verder dat de E-M1 Mark II over een ingebouwde RC-modus (remote control) beschikt, waarmee maximaal drie groepen flitsers draadloos kunnen worden aangestuurd. De X-sync snelheid bedraagt 1/320 sec. Al met al prima specificaties voor flitsfotografie.

Art Filters

Olympus heeft een aantal jaren geleden als eerste fabrikant zijn camera’s voorzien van zogeheten Art Filters. Met deze kunstzinnige filters kunnen allerhande effecten op de beelden worden toegepast. De E-M1 Mark II bezit 14 van dit soort filters, waaronder enkele nieuwe filters, te weten Vintage en Gedeeltelijke kleur. Het aardige van deze Art Filters is dat je het effect vooraf in de zoeker kunt zien. Wie op locatie geen keuze kan maken uit het aanbod filters, kan eventueel gebruik maken van de bracketing-optie (Art BKT) waarbij een gemaakt beeld automatisch van alle in de camera aanwezige Art Filters wordt voorzien. Je krijgt dan uiteindelijke 15 verschillende beelden, te weten het originele beeld en beelden waarop de volgende 14 filters zijn toegepast: Pop-art , Soft-focus, Bleke/lichte kleur, Lichte toon, Korrelige film, Gaatjescamera, Diorama, Cross-process, Zacht sepia, Dramatische toon, Key Line, Aquarel, Vintage en Gedeeltelijke kleur. Het verwerken daarvan kost even wat tijd, maar je hebt dan ook wat. De meeste Art Filters kunnen ook worden gebruikt tijdens het filmen. Hieronder een reeks voorbeelden van de beschikbare Art Filters.

Art Filters

HDR en Focus stacking

Net als de E-M1 bezit de E-M1 Mark II een ingebouwde HDR- en Focus Stacking-functie. HDR staat voor High Dynamic Range ofwel een hoger dynamisch bereik. Dit wordt bereikt door meerdere beelden gemaakt met een belichtingstrapje te combineren in één beeld. De HDR-functie zet men aan door bovenop de body op de knop HDR te drukken. Er verschijnt dan op het LCD-scherm of in de zoeker een menu met de opties HDR1, HDR2, 3F 2.0EV, 5F 2.0EV, 7F 2.0EV, 3F 3.0EV en 5F 3.0EV. In de standen HDR1 en HDR2 worden snel achter elkaar 4 opnamen gemaakt met verschillende belichtingen en vervolgens automatisch in de camera samengevoegd tot een HDR-beeld. In de stand HDR2 krijgt men een wat steviger beeld dan met HDR1. De overige standen zijn bedoeld om automatisch een reeks van 3, 5 of 7 beelden met verschillende belichtingen te maken om deze later in een specifiek HDR-programma samen te voegen tot een HDR-beeld. De functie Focus Stacking biedt interessante mogelijkheden op het gebied van interieur-, product- en macrofotografie. Met deze functie kan men een opname maken die over de gehele beelddiepte in focus is. De werking is simpel: met één druk op de ontspanknop worden in totaal acht opnamen achter elkaar gemaakt met in de diepte verlopende scherpstelpunten en vervolgens worden deze beelden in de camera samengevoegd tot één beeld met een scherptediepte die de minimale diafragmastand overtreft. Deze functie is overigens alleen compatibel met een beperkt aantal objectieven. Ongeveer 7% van de boven-, onder-, linker- en rechterkant van het beeld gaat tijdens dit proces verloren. Houd hiermee bij het maken van de compositie vooraf rekening!

50M High Res Shot-functie

Een interessante nieuwe functie is de 50M High Res Shot-functie. Hiermee kan men met deze 20-megapixelcamera een 50-megapixel beeld vastleggen. De E-M1 Mark II doet dat door automatisch acht achtereenvolgende opnamen te maken waarbij de beeldsensor steeds een klein stukje wordt verplaatst en de op deze manier gemaakte beelden vervolgens in de camera te combineren tot één 50-megapixel beeld. In de praktijk werkte de functie prima, er is echter een grote beperking: het werkt alleen met stilstaande onderwerpen en men moet altijd een statief gebruiken of de camera op een stevige ondergrond plaatsen. Prima dus voor bijvoorbeeld stillevens en interieurs, maar landschappen waar al een kleine beetje wind waait vertonen bewegingsonscherpte. Hieronder een voorbeeld van een stilleven met een wapperend vlammetje. Duidelijk is te zien dat het vlammetje heeft bewogen. Tot slot beschikt de E-M1 Mark II over verschillende beeldratio’s. Deze kunnen zowel vooraf worden ingesteld of achteraf in de camera op reeds gemaakte JPEG-beelden worden toegepast. Hierbij kan er worden gekozen uit vijf verschillende beeldverhoudingen, te weten 4:3 (standaard), 16:9 (bioscoopformaat), 3:2 (35-mm equivalent), 1:1 (mediumformaat) en 3:4 (portret). Het gekozen beeldformaat wordt tijdens het fotograferen in de zoeker en op het OLED-kleurenscherm getoond.

Video-functie

De E-M1 Mark II beschikt over de mogelijkheid om videoclips in C4K- (4096×2160 pixels), 4K- (3840×2160), Full-HD- (1920×1080 pixels), HD-(1280×720 pixels) en VGA-kwaliteit (640×480 pixels) te maken. De ingebouwde videofunctie ondersteunt daarbij het gebruik van de meeste in de camera aanwezige creatieve filters. Tijdens het filmen kan men de scherptediepte, beeldhoek en autofocus aanpassen. De videofilmpjes worden opgenomen en afgespeeld in het Motion JPEG-formaat (H.264) met een beeldverhouding van 4:3 of 16:9 (breedbeeld). Dankzij de ingebouwde beeldstabilisator bent u bijna altijd verzekerd van een scherp resultaat. Handig is de mogelijkheid om de camera direct na het filmen tevens automatisch een foto te laten maken. De geluidsfunctie maakt gebruik van de nieuwste audiotechnologieën van Olympus, zoals een PCM-opnamefunctie. Via een aparte MIC-poort kan men een externe stereo-microfoon op de camera aansluiten. Het bekijken van de gemaakte videobeelden is geen enkel probleem, want de E-M1 Mark II beschikt over een AV-OUT en een HDMI-aansluiting. Vergeet daarbij niet de opties HDMI en Video Uit goed in te stellen, anders krijgt men niet de optimale beeldkwaliteit te zien. Dankzij de twee SD-kaartslots kan men videobeelden op een apart kaart opslaan.

Menu’s

Via een druk op de knop Menu komt u in de menustructuur van de E-M1 Mark II. Het menu omvat zes verschillende submenu’s. De eerste twee betreffen de camera-instellingen, het derde Videomenu de videoinstellingen en het vierde Weergavemenu de instellingen voor het bekijken van de beelden. Het vijfde Aangepast menu herbergt een groot aantal instellingen waarmee men de werking van de camera kan aanpassen. Het laatste Setup-menu omvat instellingen als datum, tijd, taal, video-uitgang, pixelmapping, firmware enzovoort. De E-M1 Mark II is mede dankzij diverse programmeerbare knoppen helemaal naar de eigen voorkeuren in te richten waardoor de meeste elementaire functies vrij vlot toegankelijk zijn. De meest effectieve manier om snel toegang te krijgen tot de belangrijkste instellingen is echter via de knop OK. In een raster op het scherm worden de meest belangrijke functies getoond. Blader naar de wijzigen functie met de knoppen van de multi-selector, klik op OK, wijzig via de draaiwielen de instellingen en druk op de knop OK om de geselecteerde instelling wijzigen. Door licht op de ontspanknop te drukken wordt de wijziging ook vastgelegd. Op deze manier kan men vrij vlot en intuïtief instellingen met betrekking tot zaken als flitser, lichtmeetmethode, scherpstelmethode, ISO-waarde, gezichtsprioriteit, beeldstabilisatie, kleurweergave, witbalans, drivemodus, beeldratio, beeldgrootte enzovoort aanpassen.

Praktijk

Het eerste dat opvalt bij het ter hand nemen van de E-M1 Mark II is de perfecte handligging. De in retro-stijl uitgevoerde E-M1 Mark II oogt ook bijzonder aantrekkelijk. De body van magnesium is zeer robuust en biedt een goede bescherming tegen stof, spatwater en zelfs kou (tot -10 °C), zodat u de camera onder alle omstandigheden onbezorgd kunt gebruiken. De body weegt circa 575 gram inclusief batterij en geheugenkaart. Body en 12-40mm kitlens wegen samen circa 950 gram. Dat is niet echt licht, maar voor een stof- en spatwaterdichte body valt het ook wel weer mee. Mede dankzij een opstaande verdikking aan de achterzijde waartegen de duim kan worden geplaatst en de royale handgreep aan de voorzijde ligt de camera zeer goed in de hand. De kwaliteit van de elektronische zoeker is dankzij de hoge resolutie uitstekend en dat geldt ook voor het draai- en kantelbare 3 inch aanraakgevoelige LCD-scherm. Op dit scherm kan tijdens het fotograferen ook een live histogram zichtbaar worden gemaakt, wat zeker nuttig is om onder moeilijke lichtomstandigheden tot een goede belichting te komen. Ook het ingebouwde raster en waterpas zijn nuttig. De camera beschikt verder over twee draaiwielen, een multi-selector en diverse knoppen waar men zelf functies aan kan toekennen. Vooral dankzij deze laatste optie kan men bepaalde of veelgebruikte functies altijd binnen handbereik hebben door ze aan een van deze toetsen toe te kennen. Handig is ook de sensor naast de elektronische zoeker. Zodra men de camera voor het oog houdt, gaat de elektronische zoeker automatisch aan. Prima!

Moet men wel goed oppassen om niet per abuis de REC-toets bovenop de body of het touchscreen in te drukken dan wel aan te raken. Een paar ging de camera spontaan filmen of maakte een opname omdat we het touchscreen aanraakte. Dit laatste is op te lossen door deze functie (via het groene knopje op het scherm) steeds na gebruik uit te zetten. Ook de REC-toets is programmeerbaar en kan eventueel – net als alle programmeerbare toetsen – op uit (Off) worden gezet. Zeker doen als je de camera alleen gebruikt om te fotograferen. Ons grootste punt van kritiek op de E-M1 was de capaciteit van de batterij. Welnu, dat is nu opgelost, want de E-M1 Mark II wordt geleverd met een nieuwe, grotere batterij met een hogere capaciteit. Volgens op gave van de fabrikant moet men daar minimaal 440 opnamen (tegenover 350) kunnen maken. Voor een fanatieke fotograaf kan dat nog ontoereikend zijn om een hele dag te kunnen fotograferen. Een reserve accu is in dat geval dan ook geen overbodige luxe. Een manier om toch met één batterij de dag door te komen is de camera steeds na gebruik uit te zetten. Wat ook helpt is de oogsensor van de elektronische zoeker uit te zetten. Als de camera namelijk om je nek hangt, dan wordt deze sensor ook regelmatig geactiveerd en dat belast de batterij onnodig. Men moet dan wel handmatig wisselen tussen zoeker en scherm.

Beeldkwaliteit

De Olympus E-M1 Mark II bezit een 21,8-megapixel beeldsensor, waarvan er effectief 20,4 miljoen pixels worden gebruikt. Dat resulteert in beelden met een maximale resolutie van 5184×3888 (L) pixels. Lagere resoluties zijn eveneens beschikbaar, zoals 3200×2400 (M) en 1280×960 (S) pixels. Voor wat betreft compressie kan er gekozen worden uit de instellingen Normaal en Fijn. De beelden worden opgeslagen in JPEG-, RAW- en JPEG+RAW-formaat op een Secure Digital-geheugenkaart. Voor wat betreft kleurruimte ondersteunt de E-M1 Mark II de kleurruimten sRGB en Adobe RGB. Verder kan er gekozen worden uit de kleurweergaven i-Enhance, Vivid, Natural, Muted (Laag contrast), Portrait en Monotoon. Via de optie Aangepast kan men zelf een kleurmodus samenstellen. Elke kleurweergave is voor wat betreft contrast, scherpte, verzadiging (+/-2) en levendigheid aan de eigen smaak aan te passen. De camera ondersteunt standaard ISO-waarden van 200 tot en met 25600 ISO. De stand LOW staat voor 100 ISO, maar is geen echte 100 ISO!

Kleurinstellingen

Wij hebben onze JPEG-testopnamen gemaakt in de hoogste resolutie met compressiestand Superfijn. Voor wat betreft kleurweergave hebben we veelal de standaard stand Natural gebruikt. De standaardinstelling Natural geeft een licht verzadigde kleurweergave, terwijl de stand Vivid zeer stevig verzadigd is. De stand i-Enhance is extreem sterk verzadigd, terwijl de standen Muted en Portrait respectievelijk neutraal en zeer licht verzadigd zijn. In deze laatste stand ligt het accent ook op de huidtinten. Overigens is elke kleurweergave voor wat betreft kleurverzadiging (+/-2) aan te passen.

Beeldruis

Voor wat betreft beeldruis presteert de E-M1 Mark II prima. Beelden tot en met 3200 ISO zijn zonder meer prima bruikbaar en ook de 6400 ISO-beelden zijn dat na enige bewerking ook. Zelfs beelden gemaakt met 12800 ISO ogen – afhankelijk van het onderwerp – vaak na bewerking nog alleszins acceptabel. Door het ontbreken van een low-pass filter voor de beeldsensor is bijvoorbeeld de kans op moiré groter, maar dat viel in de praktijk mee. Dat is ongetwijfeld mede te danken aan het feit dat de camera over ingebouwde correctiesoftware beschikt. Deze software controleert ook op chromatisch aberratie en verwijdert deze. De automatische witbalansfunctie deed zijn werk goed. Onze moeilijke testopstelling werd probleemloos vastgelegd. Kort en bondig: de E-M1 mark II levert zeer fraaie 20-megapixel JPEG-beelden. Bekijk onze testbeelden en oordeel zelf.

Testbeelden

Conclusie

www.pixelmania.nl Om maar meteen met de deur in huis te vallen: we zijn onder de indruk van de Olympus OM-D E-M1 Mark II. Het is een handzame, hoogwaardige en uiterst degelijk gebouwde systeemcamera boordevol technologische hoogstandjes, zoals vijfassige beeldstabilisatie, HDR-functies, WiFi-ondersteuning, fasedetectie-autofocussysteem, 4K-video, focus bracketing, 50M High Res Shot-functie enzovoort. De minpunten zijn beperkt: we zijn niet gecharmeerd van het draai- en kantelbare LCD-scherm (het uitklapbare scherm van de E-M1 bevalt ons beter), het menusysteem is erg complex én de prijs is aan de wel erg stevige kant! Een losse body kost € 1.999,- en de kitversie met het M.Zuiko Digital ED 12-40 mm F2.8 zoomobjectief gaat voor € 2.599,- over de toonbank. Dat is fiks, want voor dergelijke bedragen kan men ook een full-frame systeemcamera – bijvoorbeeld de Sony A7 II – aanschaffen. Ondanks de hoge prijs kunnen we er echter niet omheen om de Olympus OM-D E-M1 Mark II een Pixelmania Award op basis van de degelijke bouw en uitgebreide functionaliteit toe te kennen. Olympus heeft met deze camera de lat weer een stuk hoger gelegd. Warm aanbevolen!